RI&E: onmisbaar voor de bedrijfsveiligheid

Mensen moeten hun werk kunnen doen zonder lichamelijke of psychische problemen op te lopen. Om daarvoor te zorgen is de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) in het leven geroepen. De Arbowet beschrijft de taken en mogelijkheden die de werkgever, de werknemers, de ondernemingsraad, de arbodienst en de Nederlandse Arbeidsinspectie hebben, en helpt je een goed arbobeleid binnen je bedrijf op te zetten.

Naleven Arbowet valt kwantitatief en kwalitatief tegen

Maar zoals wel vaker met wetten het geval is, is er een behoorlijk verschil tussen theorie en praktijk. Want hoe helder de Arbowet op papier ook is beschreven, in de praktijk valt het naleven van de wet zowel kwantitatief (het aantal bedrijven dat volledig aan de arboverplichtingen voldoet) als kwalitatief (de manier waarop bedrijven met hun arboverplichtingen omgaan) nogal tegen. Dat blijkt uit het onderzoek dat de Nederlandse Arbeidsinspectie ook dit jaar weer gedaan heeft. Een samenvatting van het onderzoek vind je elders op onze site, onder de titel Hoe veilig werkt Nederland? In dit artikel gaan we wat dieper in op twee van de opvallendste conclusies van dit onderzoek en hoe onwenselijk die zijn.

Onderzoeksresultaten

Twee conclusies uit het onderzoek van de Inspectie vielen ons bijzonder op:
1. De RI&E wordt steeds meer gezien als een administratieve verplichting dan als een belangrijke basis voor het veiligheidsbewustzijn in een bedrijf
2. De verplichtingen tot het hebben van een plan van aanpak (38%), een RI&E (45%) en een preventiemedewerker (47%) worden het minst nageleefd.

Het is opmerkelijk én zorgelijk dat relatief weinig bedrijven een RI&E hebben. Werken aan veilige arbeidsomstandigheden begint immers bij het kennen van de risico’s die er in een organisatie zijn. Want alleen als die risico’s bekend zijn, kun je gericht werken aan het voorkomen van ongewenste situaties en verhogen van de veiligheid van de medewerkers.

Elke organisatie kent bedrijfsspecifieke risico’s. En dat zijn er vaak meer dan je in eerste instantie denkt. Niet alleen mogelijke ongelukken met machines en materieel of de aanwezigheid van gevaarlijke stoffen, maar ook de werkdruk en de belasting van de mensen kunnen behoorlijke risico’s vormen. Volgens artikel 5 van de Arbowet is elke werkgever verplicht om die risico’s en gevaren in kaart te brengen en risicobeperkende maatregelen te beschrijven. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Want je kunt geen gevaren en risico’s beschrijven en dus geen passende maatregelen nemen als je niet weet wat alle gevaren zijn.

Bedrijfsveiligheid in 5 stappen

Risico-inventarisatie & evaluatie

RI&E kan veiligheidscultuur verhogen

Het inventariseren en evalueren van risico's is een dynamisch en continu proces. De omstandigheden kunnen wijzigen, maar ook de wet- en regelgeving. Daarnaast ontwikkelt de techniek zich in razend tempo, wat ook weer nieuwe risico's met zich meebrengt. Daarom is het zaak je RI&E regelmatig te (laten) toetsen.

De RI&E werkt optimaal als het een ‘levend’ document is, waarin het gehele proces rondom arbeidsveiligheid binnen het bedrijf wordt vastgelegd en voortdurend wordt aangepast. Je kunt een RI&E dan gebruiken om de veiligheidscultuur op een hoger plan te tillen. Self-assessment-tools en de methode van ‘de ladder’ van veiligheidscultuur kunnen je daarbij helpen.

Sterk aan te bevelen: RI&E in combinatie met veiligheidscultuur

Een veiligheidscultuur is het geheel van waarden, uitgangspunten, percepties en gewoonten over het omgaan met gezondheids- en veiligheidsrisico’s. Een gedeeld opvattingensysteem over hoe belangrijk gezondheid en veiligheid zijn in het bedrijf en hoe de mensen moeten handelen als er wat misgaat. Sommige veiligheidsculturen zijn meer op controle gericht (compliance), andere meer op leren (participatie). Participatie komt voort uit een intrinsieke motivatie van iedereen binnen het bedrijf om veilig te werken. Dat vraagt van elke medewerker een meer proactieve en lerende houding. Participatie is overigens niet per definitie beter dan compliance; een goede balans verdient de voorkeur.

Een sterke veiligheidscultuur in combinatie met een actuele RI&E is nodig om de arbo-instrumenten effectief en preventief te kunnen inzetten. Een veiligheidscultuur creëren is, in tegenstelling tot het hebben van een RI&E, geen wettelijke verplichting, maar helpt absoluut om aan de verplichtingen van de Arbowet te voldoen. Bovendien is een goede veiligheidscultuur een voorwaarde om gezond en veilig te werken. En dat is waar het uiteindelijk om draait.

Bron: Nederlandse Arbeidsinspectie, Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Staat van de arbeidsveiligheid, ‘Iedereen een veilige én gezonde werkplek’

Lees meer over het belang van veiligheid op de werkvloer

Risico Inventarisatie & Evaluatie

Basis voor het werken aan goede arbeidsomstandigheden is het kennen van de risico’s. Als je de bedrijfsspecifieke risico’s van je organisatie kent, kun je gericht werken aan het voorkomen van ongewenste situaties en aan het voorbereiden op de inzet van jouw bedrijfsnoodorganisatie. De preventiemedewerker kan een RI&E voor je opstellen. In de cursus Preventiemedewerker leer je hoe je een RI&E opstelt.

Cursus preventiemedewerker

Lees meer

Download het magazine: alles wat je wilde weten over bedrijfsveiligheid
Speciaal voor de Dag van de BHV hebben we een inspirerend digitaal magazine gemaakt: Alles wat je wilde weten over bedrijfsveiligheid. Dit gratis magazine is een ode aan de everyday heroes: de BHV'ers die zich inzetten voor een veilige werkomgeving. Of je nu zelf BHV’er bent, verantwoordelijk bent voor bedrijfsveiligheid of gewoon benieuwd bent hoe je jouw organisatie veiliger maakt, dit magazine staat vol verhalen, inzichten en praktische tips.
Toolkit om nieuwe BHV'ers te werven
Het werven van nieuwe BHV’ers kan in de praktijk best een uitdaging zijn. Medewerkers twijfelen vaak of de rol wel bij hen past, of vinden het spannend om de verantwoordelijkheid aan te gaan. Terwijl BHV’ers onmisbaar zijn om de veiligheid binnen je organisatie te waarborgen. Om bedrijven hierbij te ondersteunen, hebben we een complete BHV-wervingskit ontwikkeld. Deze kit bevat handige tips, kant-en-klare communicatiemiddelen en inspirerende voorbeelden die je direct kunt inzetten om collega’s enthousiast te maken voor de rol van BHV’er.
BHV kennis en vaardigheden up-to-date: zo blijf je scherp in noodsituaties
Als BHV’er draag je een grote verantwoordelijkheid. Je weet te handelen bij brand, begeleidt een ontruiming en verleent eerste hulp wanneer dat nodig is. Je staat niet alleen in voor je eigen veiligheid, maar ook voor die van collega’s en bezoekers. Het is daarom essentieel om je kennis en vaardigheden jaarlijks bij te houden en te oefenen.
Veiligheid in de kinderopvang
In de kinderopvang staat veiligheid voorop. Kinderen zijn kwetsbaar en hebben een omgeving nodig waarin ze zich kunnen ontwikkelen, spelen én leren, zonder dat er risico’s zijn voor hun gezondheid of welzijn. Of het nu gaat om kinderdagverblijven, peuterspeelzalen of buitenschoolse opvang, medewerkers spelen een cruciale rol in het creëren van een veilige omgeving.
Zo kwam de vernieuwde BHV-herhalingscursus tot stand
Een BHV-herhalingscursus volgen. Misschien denk je aan dezelfde oefeningen en dezelfde theorie van vorig jaar. Maar niets is minder waar. Vanaf september is het programma van de BHV herhalingscursus volledig vernieuwd.
EHBO in de sport: waarom het belangrijk is voor sportclubs en trainers
Sporten brengt veel voordelen met zich mee, maar helaas ook risico’s. Of het nu gaat om een blessure tijdens het voetballen, een verstuiking bij het hardlopen of een andere onverwachte gebeurtenis: blessures komen vaak voor in de sportwereld. Hoe zorg je er voor dat je met zekerheid kan handelen?
De 5 belangrijkste basisregels bij het verlenen van EHBO
Of je nu een ervaren EHBO’er bent of je voor het eerst een EHBO-cursus volgt, het is essentieel om de basisregels van eerste hulp te begrijpen en toe te passen. In noodgevallen kunnen deze regels het verschil maken tussen snel herstel of ernstigere gevolgen. In dit artikel leggen we de vijf belangrijkste basisregels uit die je altijd in je achterhoofd moet houden bij het verlenen van eerste hulp.
Hoe vaak moet je een EHBO-cursus herhalen?
Heb jij je EHBO-diploma behaald en denk je dat je wel even vooruit kunt? Helaas is dat niet het geval. Om je kennis en vaardigheden up-to-date te houden, is het essentieel om je EHBO-cursus periodiek te herhalen. In dit artikel leggen we uit waarom herhaling cruciaal is, hoe snel je kennis kan vervagen en hoe vaak je de cursus moet volgen om effectief voorbereid te blijven in noodsituaties.
Calamiteit op de werkvloer: wie doet wat?
Op de werkvloer kan het elke dag gebeuren: een ongeluk, een medische noodsituatie, of een calamiteit waarbij direct handelen nodig is. Maar wie is er eigenlijk verantwoordelijk voor de eerste hulp in zo’n situatie? Is het de BHV'er, de preventiemedewerker, of de EHBO’er? En hoe werkt de samenwerking tussen deze rollen? In dit artikel leggen we uit wie wat doet bij een noodsituatie en wat de wettelijke verplichtingen zijn.